ස්කොට්ලන්තය දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ ලෝක නායකයෙකු ලෙස නොසලකන බව ග්‍රේටා තුන්බර්ග් පවසයි.
ස්වීඩන් ජාතික දේශගුණික ක්‍රියාකාරිනිය පැවසුවේ සමහර රටවල් “අනෙක් රටවලට වඩා ටිකක් වැඩියෙන්” කරන නමුත් කිසිවක් අවශ්‍ය දේ වෙත ළං නොවන බවයි.
ස්කොට්ලන්තයේ ඇතැම් දේශපාලනඥයන් අනිත් අයට වඩා “අඩු නරක” යැයි ද හරිත සාදයකට ඡන්දය දීම තරම් දේශගුණික විපර්යාසයන්ට මුහුණ දීම පහසු නොවන බව ද ඇය පැවසුවාය.
ඇය මෙසේ ද පැවසුවාය, “ඇත්ත වශයෙන්ම සමහර දේශපාලනඥයින් අනෙක් අයට වඩා තරමක් අඩු නරක අය විය හැකිය. නමුත් ඔබට කාරණය වැටහේ. හරිත තේරුම කුමක් වුවත් මිනිසුන්ට වඩාත් ‘හරිත’ යමක් අවශ්‍ය බව බලාපොරොත්තු තැබිය හැකි ලකුණකි, නමුත් වඩාත් ක්‍රමානුකූල ප්‍රවේශයකින් අපි මෙය විසඳිය යුතුයි.”
‘ලොව ප්‍රමුඛයා’
ස්කොට්ලන්ත රජය මීට පෙර සිය දේශගුණ විපර්යාස නීතිය “ලොව ඉදිරියෙන්ම සිටින” එකක් ලෙස විස්තර කළේය. 2045 වන විට ශුද්ධ-ශුන්‍ය විමෝචන කරා ළඟාවීමේ ඉලක්කයක් එයට ඇතුළත් ය. එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික ප්‍රධානී පැට්‍රීෂියා එස්පිනෝසා විසින් මෙම නීතිය “ආශ්වාදජනක” එකක් ලෙස ප්‍රශංසා කරන ලදී.
ක්‍රමානුකූල වෙනසක් අවශ්‍ය බවට ස්කොට්ලන්ත ජාතිකයින් එකඟ වන බව පවසන අතර සෑම රටක්ම තවත් බොහෝ දේ කළ යුතු බව තමන් පිළිගන්නා බව ඇමතිවරු පවසති.
ග්ලාස්ගෝ හි පැවැත්වෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික විපර්යාස සමුළුවට හරියටම මාස දෙකකට පෙර බීබීසී සමඟ පැවති පුළුල් සම්මුඛ සාකච්ඡාවේදී තන්බර්ග් COP26 ගැන සහ ෂෙට්ලන්ඩ් අසල නව තෙල් නිධියක් සඳහා වූ සැලසුම් ගැන කතා කළාය.
ඇය නොවැම්බර් මාසයේදී පැවැත්වෙන COP26 සාකච්ඡාවලට සහභාගී වන බව “100% ක් විශ්වාස නැති” බවත් එම උත්සවය “ආරක්ෂිත හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී” දැයි යන කරුණ මත පදනම්ව තීරණය කරන බවත් ඇය පැවසුවාය.
ඇය එයින් අදහස් කරන්නේ දුප්පත් රටවල සහභාගීවන්නන් සඳහා පූර්ණ එන්නත ලබා දීම ගමන් කිරීමට හැකි වීම සහතික කිරීමයි.
ප්‍රතීතන ක්‍රියාවලියේ කොටසක් ලෙස සියලුම නියෝජිතයින් සඳහා සංවිධායකයින් විසින් කොවිඩ් එන්නත් ලබා දේ.
“අපි මෙම අර්බුදය අර්බුදයක් ලෙස නොසලකන්නේ නම්” මෙම සම්මන්ත්‍රණය කිසිඳු දෙයකට මඟ පාදන්නේ නැති බව තන්බර්ග් මහත්මිය තවමත් විශ්වාස කරයි.
ඇය සිය ස්ථාවරය මෙසේ පැහැදිලි කළාය: “ඒ සියල්ල විය යුත්තේ දේශගුණික යුක්තිය (climate justice) සහ සෑම කෙනෙකුම එක සමාන කොන්දේසි මත දායක නොවන්නේ නම් අපට දේශගුණ යුක්තිය සාක්ෂාත් කර ගත නොහැකියි. අවම වශයෙන් සියලුම නියෝජිතයින්ට එන්නත ලබා දී එය වඩාත් පහසු කර ගැනීමට උත්සාහ කරන බව පවසන බොහෝ දෙනෙකුට මම කතා කර ඇත්තෙමි. එහෙත් එය එසේ වේවිද ? ගැටලු තිබේ‘‘
‘අවශ්‍ය දේට සමීපව කොහේවත් නැත’
වසරක නිවාඩුවකින් නැවත පාසැලට පැමිණීමෙන් පසු ඇය පැවසුවේ ස්වීඩනයේ පාසල් නිවාඩුව තුළ සමුළුව පැවැත්වෙන හෙයින් ඊට සහභාගී වීම සඳහා පාඩම් මඟ නොහරින බවයි.
ඇය පැමිණීමට තීරණය කරන්නේ නම් ඇගේ සැලසුම ස්ටොක්හෝම් සිට දුම්රියෙන් ගමන් කිරීමයි.
මේ මස මුලදී, එක්සත් ජාතීන්ගේ හිටපු දේශගුණික විපර්යාස ප්‍රධානී ක්‍රිස්ටියානා ෆිගුරස් කියා සිටියේ මෙම සම්මන්ත්‍රණය “දෙමුහුන්” විය යුතු යැයි සිතන අතර සමහර සාකච්ඡා ග්ලාස්ගෝහිදී පැවැත්වෙන අතර අනෙක් ඒවා අන්තර්ජාලය හරහා ගෙන යන බවයි.
නමුත් තර්න්බර්ග් පවසන්නේ මුහුණට මුහුණ හමුවීමක් ආරක්ෂිත නම් එය වළක්වා ගත යුතු නැති බවයි.
ඇය මෙසේ පැවසුවාය: “මම ප්‍රවීණයෙක් නොවන නමුත් අපට පෞද්ගලිකව හමු වූ විට අපට බොහෝ ප්‍රතිඵල ලැබෙනවා. එයට විරුද්ධව තර්ක කිරීමට අමාරුයි. නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම එය ආරක්ෂිත යැයි නොසලකන්නේ නම් අපට ආරක්‍ෂිතම විකල්පය වෙත යාමට සිදු වේ. ඇත්තම කිව්වොත්, මම හිතන්නේ එක්කෝ එකක්වත් වැඩි ප්‍රතිඵලයක් ලබා දෙනු ඇතැයි කියා නොවේ. ශාරීරික හමුවකින් බොහෝ ප්‍රතිඵල ලැබිය හැකි නමුත් තවමත් අවශ්‍ය දේට ආසන්න නැත.
ෂෙට්ලන්ඩ් වලට බටහිර දෙසින් පිහිටි කැම්බෝ තෙල් ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ මතභේදය ගැන ඇය දැන සිටියාය. එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සඳහා දේශගුණික විපර්යාස උද්ඝෝෂකයින්ගෙන් එල්ල වන පීඩනයත් සමඟ නව සංවර්‍ධනයට අවසර දිය යුතුද යන්න පිළිබඳව එක්සත් රාජධානියේ රජය තවමත් තීරණයක් ගත යුතුව තිබේ.
තෙල් සේවා සමාගමක් වන වුඩ් සමූහයේ හිටපු සභාපති ශ්‍රීමත් ඉයන් වුඩ් පසුගිය සතියේ කියා සිටියේ කාබ්බෝ ආයතනයට අදාළ ව්‍යාපෘතියට අවසර ලබාදිය යුතු බවත් එමඟින් බලශක්ති සංක්‍රාන්තියක් විධිමත් ලෙස සිදු කළ හැකි බවත්ය.
‘අවම වශයෙන් උත්සාහ කරන්න’
නමුත් 2019 දී නිව්යෝර්ක් හි පැවති එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණ සමුළුවේදී දේශනය වෙනස් කරමින් ලෝක නායකයින්ට සහ රජයන්ට කළ යුතු දේ ගැන තරහෙන් පැවසීමට තම කතාව යොදා ගත් තන්බර්ග් මෙසේ පැවසුවාය: “මම හිතන්නේ අපි සිටින සමස්ත තත්වයම සමහර විට එය සාරාංශගත කරයි. , ඇත්ත වශයෙන්ම සීඕපී සත්කාරකත්වය දරන මෙවැනි රටවල් පොසිල ඉන්ධන යටිතල පහසුකම් පුළුල් කිරීමට, නව තෙල් බිම් විවෘත කිරීමට යනාදිය සැලසුම් කරමින් සිටී. නමුත් එක්සත් රාජධානිය මේ වන විටත් තෙල් නිෂ්පාදනය කරන විට අපි තනි තනි තෙල් බිම් ගැන කතා කිරීම පුදුමයකි. අනාගත ප්‍රසාරණයන් නැවැත්වීම පමණක් නොව පවතින ඒවා ප්‍රමාණයෙන් අඩු කිරීම ද අවශ්‍ය ය”
නව ගල් අගුරු පතළක් විවෘත කිරීම ගැන සලකා බැලීමේදී එක්සත් රාජධානිය දේශගුණික සමුළුවක් පැවැත්වීමට ගැන ඇය මීට පෙර දැඩි විවේචනයක් කළාය.
ඇබර්ඩීන් වැනි ස්ථානයක රැකියා දස දහස් ගණනක් වැය නොකර වේගවත් බලශක්ති සංක්‍රාන්තියක් සාක්ෂාත් කරගත හැකිදැයි ඇසූ විට ඇය මෙසේ පැවසුවාය: “මට එය විශ්වාසයි. මම හිතන්නේ අපි එය සිතා ගත යුතුයි. එය කළ නොහැකි යැයි අපට පැවසිය නොහැකියි. අපි එය අත්හැර දමමු. අපි අවම වශයෙන් උත්සාහ කළ යුතුයි. එය උත්සාහ නොකිරීමට හේතුවක් ලෙස මම එය දකින්නේ නැහැ.”
තමා මීට පෙර ස්කොට්ලන්තයට ගොස් නැති බවත් භූ දර්ශන දැක බලා ගැනීමට සහ මිනිසුන් හමුවීමට බලා සිටි බවත් තුන්බර්ග් පැවසුවාය.
බී.බී.සී වාර්තාවකි