දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම 2030 ගණන් වලදී පැමිණෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළද එහි ප්‍රතිවිපාක ලෝකයේ බොහෝ රටවලට දැනටමත් බලපා ඇත.
එක්සත් ජනපදයේ ලුසියානා ප්‍රාන්තය අයිඩා සුළි කුණාටුවේ ව්‍යසනකාරී බලපෑමෙන් පසු සුවය ලබා ගැනීමේ මාවත අඛණ්ඩව කරගෙන යයි. දකුණු ලුසියානා හි සමහර ප්‍රදේශවලට අඟල් දෙක සිට හතර දක්වා තද වැසි ඇති වී ඇති අතර, අසල්වැසි ප්‍රදේශවලට තර්ජනය කරමින් ප්‍රාන්තයට බලපෑ ප්‍රබල සුළි කුණාටුව තත්ත්වය තවත් බිහිසුණු කළේය.
අයිඩා ලුසියානා හිදී අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 11 දෙනෙකු ජීවිතක්‍ෂයට පත් කළ අතර මිලියනයක් පමණ විදුලිය නොමැතිව සිටියේය. දේශීය විදුලිබල සමාගමක් වන Entergy ආයතනයට අනුව, අයිඩා විසින් විදුලි කණු 14,000 කට වැඩි ප්‍රමාණයක්, ට්‍රාන්ස්ෆෝමර් 2223 ක් සහ සම්ප්‍රේෂණ ව්‍යූහ 155 කට හානි හෝ විනාශ කර තිබේ. PowerOutage වාර්තාවලට අනුව, දැන් මිලියන භාගයක පාරිභෝගිකයින් සතියකටත් වැඩි කාලයක් විදුලිය නොමැතිව සිටිති.
ප්‍රදේශ කිහිපයක් ජලය සැපයුම විසන්ධි වීමෙන් පීඩාවට පත්ව ඇති අතර තවත් ප්‍රදේශ කිහිපයක හදිසි තත්ත්වයක් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත. නිවාස දස දහස් ගණනක් හානියට පත්ව ඇත. සුළි කුණාටුව සැතපුම් 172 ක වේගයෙන් හැමීම හේතුවෙන් දකුණු ලුසියානාහි විදුලි රැහැන් සහ ගස් මුලිනුපුටා දමා ඇත.
ජනාධිපති ජෝ බිඩෙන් සැප්තැම්බර් 3 දා අයිඩාගේ හානි වූ ප්‍රදේශවල සංචාරය කරමින් අයිඩාගේ විනාශය දේශගුණික විපර්යාස සමඟ සම්බන්ධ කරමින් පාරිසරික විපත් වල වැඩෙන බලපෑම සැලකිල්ලට ගෙන නැවත ගොඩනැගීමේ උත්සාහයන් ඉල්ලා සිටියේය.
සැප්තැම්බර් 16 දා ඕසෝන් ස්ථරය සුරැකීමේ ජාත්‍යන්තර දිනය (International Day for the preservation of the ozone laye). ලෙස සැලකේ. ඕසෝන් ස්ථරය යනු බිඳෙන සුළු වායුවක පලිහක් වන අතර එමඟින් සූර්ය කිරණ වල හානිකර කොටසෙන් පෘථිවිය ආරක්ෂා වන අතර එමඟින් පෘථිවියේ ජීවීන්ගේ පැවැත්ම ආරක්ෂා කර ගත හැකිය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටින්නේ ඕසෝන් ස්ථරය ක්ෂය වන ද්‍රව්‍ය භාවිතය හා ඒ හා සම්බන්ධ අඩු කිරීම් අනාගත පරම්පරාව සඳහා ඕසෝන් ස්ථරය ආරක්ෂා කිරීමට පමණක් නොව දේශගුණික විපර්යාසයන් විසඳීම සඳහා වූ ගෝලීය ප්‍රයත්නයට සැලකිය යුතු ලෙස දායක වී ඇති බවයි. තවද, අහිතකර පාරජම්බුල කිරණ පෘථිවියට සම්ප්‍රේෂණය වීම සීමා කිරීමෙන් එය මිනිස් සෞඛ්‍ය සහ පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කර ඇත.
මොන්ට්‍රියල් ප්‍රොටෝකෝලය (Montreal Protocol) ඕසෝන් ස්ථරය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වූ ගෝලීය එකඟතාවයක් ලෙස ආරම්භ කළ අතර එය හොඳින් සිදු කළ එකගතාවක් වන අතර එය මේ දක්වා පැවති සාර්‍ථක පාරිසරික ගිවිසුමකි. ඕසෝන් ස්ථරය විනාශ කරන ද්‍රව්‍ය ඉවත් කිරීම සඳහා වූ ගෝලීය උත්සාහයන් මගින් වර්තමානය වන විට ඕසෝන් ස්ථරයේ සිදුර වැසී යමින් පවතින අතර එමඟින් මිනිස් සෞඛ්‍ය, ආර්ථිකයන් සහ පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කිරීම කර ඇත. නමුත්, මෙවර ලෝක ඕසෝන් දිනය ඉස්මතු කර දැක්වීමට උත්සාහ කරන විට, මොන්ට්‍රියල් ප්‍රොටෝකෝලය බොහෝ දේ කරයි. එනම් දේශගුණික විපර්යාස මන්දගාමී වීම සහ ආහාර සුරක්‍ෂිතතාවයට දායක වන පුනර්ජජනීය බලශක්ති කාර්යක්ෂමතාව ඉහළ නැංවීමට උදවු කිරීමයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස් ජාත්‍යන්තර ඕසෝන් දිනය නිමිත්තෙන් පණිවිඩයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේ ‘‘ඕසෝන් ස්ථරය රැක ගැනීම සඳහා අපි එක්ව කටයුතු කිරීමෙන් අනාගත ලෝකය වඩාත් යහපත් තැනක් වනු ඇති බවයි.
එක්සත් ජාතීන්ට අනුව දේශගුණික විපර්යාස අපේ කාලයේ තීරණාත්මක ප්‍රශ්නය වන අතර අපි තීරණාත්මක මොහොතක සිටිමු. ආහාර නිෂ්පාදනයට තර්ජනයක් වන කාලගුණ රටාවන් මාරු කිරීමේ සිට ව්‍යසනකාරී ගංවතුර අවදානම වැඩි කරන මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාම දක්වා දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම් ගෝලීය වශයෙන් පුළුල් වන අතර පෙර නොවූ විරූ පරිමාණයකින් ඒවා සිදු වේ. අද දැඩි ක්‍රියාමාර්ගයකින් තොරව, අනාගතයේදී මෙම බලපෑම් වලට අනුවර්තනය වීම වඩාත් දුෂ්කර හා මිල අධික වනු ඇත.
2009 සැප්තැම්බර් 16 වන දින එක්සත් ජාතීන්ගේ ඉතිහාසයේ විශ්ව අනුමැතිය ලබා ගත් ප්‍රථම ගිවිසුම් බවට වියානා සම්මුතිය සහ මොන්ට්‍රියල් ප්‍රොටෝකෝලය පත්විය. ඕසෝන් ස්ථරය ක්ෂය කරන ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ මොන්ට්‍රියල් ප්‍රොටෝකෝලයට සම්බන්ධ පාර්ශවයන් ඔවුන්ගේ 28 වන පක්ෂ රැස්වීමේදී (2016 ඔක්තෝම්බර් 15 වන දින රුවන්ඩාවේ කිගාලි හිදී) හයිඩ්‍රොෆ්ලෝරෝකාබන් hydrofluorocarbons (HFCs) ඉවත් කිරීමට එකඟ වූහ.
දේශගුණික විපර්යාසයන්ට එරෙහි සටනේදී රජයන් විශාල ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කරන අතරම, පුද්ගලයන් වශයෙන් අපට කුමක් කළ හැකිද ?. උදාහරණයක් වශයෙන් අපි මිරිදිය ජලය ඉතිරි කළ යුතුය. ප්‍රවීණයන් පවසන පරිදි 2040 වන විට ලෝකයට මිරිදිය හිඟයක් ඇති විය හැකි අතර මිරිදිය සම්පත් පාලනය කිරීම සඳහා බලවත් රටවල් යුද්ධයකට යා හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස එක්සත් ජනපදය ඉරාකය ආක්‍රමණය කළේ එහි අතිවිශාල තෙල් සම්පත් පාලනය කර ගැනීමට ය. ගෝලීය උෂ්ණත්වය තවදුරටත් ඉහළ යමින් මුහුදු මට්ටම ඉහළ ගියහොත් අපේ අසල්වැසි මාලදිවයින ඇතුළු බොහෝ දූපත් අතුරුදන් විය හැකි බව විශේෂඥයෝ අනතුරු අඟවති.
ශ්‍රී ලංකාවේ ස්වාභාවික ගංගා ද්‍රෝණි 103 ක් ඇති අතර එහි මුළු දිග කිලෝමීටර 4,500 ක් පමණ වේ. විශාලතම ගංගාව මහවැලිය වන අතර එය කි.මී 335 කි. එහි පෝෂණ ප්‍රදේශය කි.මී 10,448 කි. ඊට අමතරව පැරණි වැව් සහ මෑතකදී ඉදිකරන ලද බහුකාර්ය ජලාශ ද ඇතුළුව ජලාශ සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් තිබෙන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 169,941 කි.
මේ තත්ත්වය තුළ අනාගතයේදී මිරිදිය සම්පත් පාලනය කිරීම සඳහා යුද්ධ කිරීමට යන විශාල බලවතුන්ගෙන් අපේ මිරිදිය සම්පත් ආරක්ෂා කර ගැනීමට රජය සහ අප සියලු දෙනා එකාවන්ව කටයුතු කළ යුතුය.
ඩේලි මිරර් වාර්තාවක් ඇසුරිනි