කෘෂිකාර්මික ව්‍යාප්තිය ගෝලීය වන විනාශයෙන් සියයට 90 කට ආසන්න ප්‍රමාණයකට වගකිව යුතු බවත් එය කලින් සිතුවාට වඩා බෙහෙවින් වැඩි බලපෑමක් ඇති කරන බවත් එක්සත් ජාතීන්ගේ ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානයේ (FAO) නවතම සමීක්ෂණයකින් හෙළිවී ඇත.
ලෝක ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානයේ නවතම ගෝලීය සංවේදක සමීක්ෂණයේ (Global Remote Sensing Survey) පළමු සොයා ගැනීම් පසුගිය දා(06) නිකුත් කරන ලද අතර එහි මේ බව සදහන් වේ.
FAO විසින් මෙහෙයවන ලද අධ්‍යයනය NASA සහ Google සමඟ සහයෝගීතාවයෙන් සංවර්ධනය කරන ලද චන්ද්‍රිකා දත්ත සහ මෙවලම් භාවිතයෙන් සහ රටවල් 130කට ආසන්න ප්‍රමාණයක ජාතික විශේෂඥයින් 800කට අධික සංඛ්‍යාවකගේ සමීප සහයෝගයෙන් සිදු කරන ලදී.
වන විනාශය යනු කෘෂිකර්මාන්තය සහ යටිතල පහසුකම් වැනි වෙනත් ඉඩම් පරිහරණ කටයුතු සඳහා වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීමයි. නව අධ්‍යයනයට අනුව, ලොව පුරා, වන හානියෙන් අඩකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වනාන්තර වගා බිම් බවට පරිවර්තනය කිරීම නිසා සිදු වන අතර, පශු සම්පත් සංවර්ධනය වන හානියෙන් සියයට 40 කට ආසන්න ප්‍රමාණයකට වගකිව යුතුය.
විශේෂයෙන්ම නිවර්තන වැසි වනාන්තර කෘෂිකාර්මික ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන් අධික පීඩනයකට ලක්ව ඇති බවට අනතුරු අඟවන අතරම ගෝලීය වන විනාශයේ සමස්ත මන්දගාමිත්වය ද නව දත්ත මගින් තහවුරු කරයි.
“FAO හි නවතම ගෝලීය වන සම්පත් තක්සේරුව අනුව 1990 සිට වනාන්තර හෙක්ටයාර මිලියන 420ක් අපට අහිමි වී ඇත” FAO අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් QU Dongyu පැවසීය. වැඩිවන ජනගහනය පෝෂණය කිරීම සඳහා කෘෂි ආහාර ඵලදායිතාව ඉහළ නැංවීම සහ වන විනාශය නැවැත්වීම අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් තනි අරමුණු නොවන බව ඔහු අවධාරණය කළේය. COVID-19 වසංගතයෙන් වඩා හොඳ සහ හරිත පැහැයක් ගොඩනඟා ගැනීම සඳහා වන විනාශයේ රැල්ල හැරවීම සහ මෙම පෙරමුණේ අමාරුවෙන් ලබාගත් ප්‍රගතිය ඉහළ නැංවීම අත්‍යවශ්‍ය වන බව ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.
එවැනි ප්‍රයත්නයක් සාර්ථක කර ගැනීම සඳහා වන විනාශය සහ වන විනාශය සිදුවන්නේ කොතැනද ? සහ ඇයි ද ? යන්න සහ එම ක්‍රියාමාර්ගය අවශ්‍ය වන්නේ කොතැනද ? යන්න අප දැනගත යුතු බවත්, මෙය සාක්ෂාත් කරගත හැක්කේ නවීන තාක්‍ෂණික නවෝත්පාදනයන් භූමියේ දේශීය විශේෂඥතාවයන් සමඟ ඒකාබද්ධ කිරීමෙන් පමණක් බවත් අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා පැවසීය.
වර්ධනය වන ජනගහනයක ආහාර ඉල්ලුම සපුරාලීම සඳහා කෘෂි ආහාර ඵලදායිතාව වැඩි කිරීම සහ වන විනාශය නැවැත්වීම අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් වෙන් වූ අරමුණු නොවේ. එසේ කළ හැකි බව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් 20කට වඩා දැනටමත් පෙන්වා දී ඇත. ඇත්ත වශයෙන්ම, නවතම දත්ත සනාථ කරන්නේ දකුණු ඇමරිකාවේ සහ ආසියාවේ වන විනාශය සාර්ථකව අඩු කර ඇති බවයි.
තර්ජනයට ලක් වූ නිවර්තන වනාන්තර
නව දත්ත වලට අනුව, 2000-2018 දී, වනාන්තර විනාශයේ අතිමහත් බහුතරයක් නිවර්තන ජෛවගෝලවල සිදු විය. දකුණු ඇමරිකාවේ සහ ආසියාවේ වන විනාශයේ මන්දගාමිත්වයක් තිබියදීත්, මෙම කලාපවල නිවර්තන වැසි වනාන්තර ඉහළම වන විනාශය වාර්තා කරයි.
යුරෝපය හැර අනෙකුත් සියලුම කලාපවල වන විනාශයේ ප්‍රධාන වග උත්තරකරු කෘෂිකර්මාන්තය බව අධ්‍යයනය පවසයි.
අප්‍රිකාවේ සහ ආසියාවේ කෘෂිකර්මාන්තය වෙනුවෙන් සිදුවන වනාන්තර හානිය ප්‍රමුඛ වන අතර වනාන්තර වලින් සියයට 75 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වගා බිම් බවට පරිවර්තනය වේ. දකුණු ඇමරිකාවේ වන විනාශයෙන් හතරෙන් තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සිදු වන්නේ පශු සම්පත් සංවර්ධනය හේතුවෙනි.
වන විනාශය නැවැත්වීම උදෙසා FAO ක්‍රියාකාරීත්ව
වනාන්තර, කෘෂිකර්මාන්තය සහ ආහාර සුරක්ෂිතතාව අතර ඇති බහුවිධ සම්බන්ධතා සැලකිල්ලට ගනිමින්, FAO හි නව උපාය මාර්ගික රාමුව, කෘෂි ආහාර පද්ධති වඩාත් කාර්යක්ෂම, ඇතුළත්, ඔරොත්තු දෙන සහ තිරසාර බවට පරිවර්තනය කිරීමේ උත්සාහයන් වලට තුඩු දෙනු ඇත.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහන (UNDP) සහ UN පරිසර වැඩසටහන (UNEP) සමඟ එක්ව, UN-REDD හරහා වන විනාශයෙන් සහ වන විනාශයෙන් සිදුවන හරිතාගාර වායු විමෝචනය අවම කිරීමට උපාය මාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී FAO රටවල් 60කට වැඩි ගණනකට සහාය දක්වයි.
FAO ඇසුරිනි